Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi Yasası Nedir?

Etkin Pişmanlık Nedir?

Etkin pişmanlık; kişinin işlediği suçtan ötürü, kendi özgür iradesini kullanarak pişmanlık duyması, gerçekleşen suç sonrasında, oluşan tüm olumsuzlukların giderilmesi ve adalete olumlu yönde yansıttığı katkılar sonrasında, uygulanan bir durumdur. Etkin pişmanlık yasası ve ceza indirimi yasası, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen bazı adli suçlar için geçerlidir. Kişinin aldığı cezaya göre, etkin pişmanlık yasası uygulanabilmesi için, kasıt durumu ve kişinin gösterdiği olumlu davranışlara ceza indirimi uygulanmaktadır.

Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi

Yaptığı eylemden ötürü mağdur duruma düşen kişi ya da kişilerin oluşan zararlarının karşılanması, suçu işleyen kişinin, olumlu yansıyan davranışları durumunda, Türk Ceza Kanunu’nda bağışlama hükümleri, ceza kurumu tarafından uygulanmaya başlar.

Erkesim Avukatlık Bürosu; konusunda uzman ve deneyimli avukat ekibiyle, hukuki süreçlerinizi profesyonelce takip ederek, etkin pişmanlık yasasından yararlanmanız için hangi koşulların oluşması gerektiğini, dava sürecinizi takip ederek, ceza indirimi yasasından yararlanmanız için, hukuki danışmanlık yapmaktadır.

Etkin Pişmanlık ile Gönüllü Vazgeçme Arasındaki Fark Nedir?

Etkin pişmanlık ve ceza indirimi, Ceza Hukuku içinde yer alan, en önemli kavramlardır. Türk Ceza Hukuku’nun 168. Maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık, çoğunlukla gönüllü vazgeçme ile karıştırılır durumdadır.

Etkin pişmanlık durumunda;

• Suçu işleyen kişinin soruşturma ve kovuşturma sırasında suç ortaklarını ortaya çıkarırsa,
• Suça yardım edenleri, suça azmettirenleri savcı ya da hâkime anlatırsa,
• Suçun ortaya çıkmasında ve suçluların cezalandırılmasında yardımcı olursa,
• İşlenen suç dolayısıyla, mağdur duruma düşen kişinin zararı karşılanırsa, kişi etkin pişmanlık yasasından yararlanabilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 36. Maddesine göre Gönüllü vazgeçme durumunda; suçu işlemekten vazgeçerek, kişinin kendi çabaları sonucu, suçun tamamen işlenmesi önlenirse, oluşan teşebbüsten fail ceza almamaktadır. Ancak oluşmuş bir suç varsa, kişi sadece o suça dair cezalandırılmaktadır.

Yani etkin pişmanlıkta suç tamamen işlenmişken, gönüllü vazgeçme durumunda, henüz suç tamamlanmamış ve teşebbüs olarak kalmak zorundadır.

Etkin Pişmanlık ve Ceza İndiriminden Nasıl Faydalanılır?

Etkin pişmanlık ve ceza indirimi yasası konusunda ele alınması gereken konuların başında, yasadan nasıl yararlanılacağı gelmektedir. Şunu belirtmek gerekir ki; her suç tipi için, etkin pişmanlık ve ceza indirimi uygulanmamaktadır.

Şu unutulmamalıdır ki, etkin pişmanlık hükümleri, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen suçlardan olmalı ve suç tamamlanmış olmalıdır.

Buna göre;

• Kovuşturma öncesi; failin, azmettiren kişinin ya da suça yardım eden kişinin, direkt olarak pişmanlığını ifade etmesi gerekir.
• Pişmanlığını bizzat ifade eden kişinin; işlenen suçtan ötürü mağdur olan kişi ya da kişilerin uğradığı zararı tamamıyla karşılamalıdır.

Etkin pişmanlık ve ceza indiriminden yararlanmak için ikinci bir yol ise; suçun ortaya çıkarılmasıdır. Bunun için; suça iştirak edenlerin ifşa edilmesi, suçu işleyen kişileri yetkililere bildirmek, azmettiren ya da suça yataklık eden kişilerin ortaya çıkarılması için, ifade verilmesi gerekir.

Ancak bu kriterler sağlandığı zaman, etkin pişmanlık ve ceza indirimi yasasından yararlanmak mümkün olmaktadır.

Kimler Etkin Pişmanlıktan Faydalanabilir?

Etkin pişmanlık ve ceza indirimi uygulanabilmesi için, kanunda açık hüküm olmalıdır. Etkin pişmanlık yasasından yararlanılabilmesi için; suça azmettiren kişi, suça iştirak eden kişi ve suçu doğrudan işleyen kişi olmalıdır.

Etkin pişmanlık yasasında en önemli kriter; işlenen suçun ortaya çıkarılmasının yanında, suçu ortaklaşa işleyen kişilerin cezalandırılmasının sağlanması, mağdur ya da mağdurların, uğradığı zararların maddi ya da manevi karşılanmasıdır.

Suçu işleyen kişi; ortaklarının yakalanmasını sağlamış olsa bile, işlenen suçla ilgili, kanunda açık bir hüküm olmadığı sürece, suçlu ceza indiriminden yararlanamamaktadır.

Etkin pişmanlık yasasından yararlanmak isteyen kişilerin şunu da unutmaması gerekir. Suçu işleyen kişi, mağdurun uğradığı zararın belli bir bölümünü karşılayabileceğini beyan etmesi durumunda, mağdurun da buna rıza göstermesi gerekir. Mağdur bu konuda herhangi bir olumlu tavır sergilemezse, kişi etkin pişmanlık yasasından yararlanamamaktadır.

Belirtilmesi gereken bir önemli konu ise; sabıkalı kişiler etkin pişmanlık yasasından yararlanıyor mu? Kişinin suç işlemiş olması, hüküm giymiş olması, sabıkalı olması, etkin pişmanlık yasası hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.

Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi Hangi Suçlarda Uygulanıyor?

Etkin pişmanlık ve ceza indirimi yasası, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen, belli suç tiplerinde geçerlidir. Dolayısıyla her suç tipi için, pişmanlık yasası ve ceza indirimi uygulanmamaktadır. Burada anlaşılması gereken en önemli konu; etkin pişmanlık ceza indirimi yasasında hangi suçların geçerli olduğu, hangi suçlara ceza indirimi uygulandığıdır.

Türk Ceza Kanunu’nun 93.maddesine göre; organ ve doku ticareti suçunu işleyen, organ ve dokularını satan kişiler, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmektedir.

Türk Ceza Kanunu’muzun 168. Maddesine göre;

• Hırsızlık
• Yağma
• Mala zarar verme
• Güvenin kötüye kullanılması
• Dolandırıcılık
• Hileli ve taksirli iflas
• Karşılıksız yararlanma

Türk Ceza Kanunu’nda farklı maddelere göre etkin pişmanlık yasası uygulanan suçlar;

• Hakaret suçu
• Bilişim suçları
• Zimmet
• İrtikap
• Rüşvet
• İftira
• Tehdit, şantaj
• Suç işlemek adına örgüt kurma
• Hükümete karşı darbe suçu
• Banka ve kredi kartlarının kötüye kullanılması
• Uyuşturucu alıp satma, bulundurma, kullanma

Teşebbüs olarak kalmış suçlarda, herhangi bir etkin pişmanlık yasası uygulanmamaktadır.

Etkin Pişmanlık Halinde Ceza İndirim Oranı Nedir?

Etkin pişmanlık ceza indirim oranı, açıklanması gereken konuların başında yer almaktadır. Her suç tipine uygulanmayan ceza indirimi, uygulanacak ceza oranlarında da farklılıklar gösterir. Etkin pişmanlığın gösterildiği anda verilecek olan cezada, indirim oranı değişmektedir.

• Türk Ceza Kanunu’nun 168/1. Maddesine göre; etkin pişmanlık gösterildiğinde verilen ceza 2/3 oranında indirilir.
• Kovuşturmanın başlamış olması durumunda ve henüz hüküm verilmediğinde, etkin pişmanlığın gösterilmesiyle birlikte, verilecek ceza yarıya indirilir.
• Karşılıksız yararlanma suçu işlenmiş, mağdurun zararı, hüküm verilinceye kadar giderilmiş ve pişmanlık gösterilmişse, verilen ceza 1/3 oranında indirilir.

Her suç tipi için geçerli olmayan etkin pişmanlık ve ceza indirimi için, konusunda uzman ve deneyimli avukatlardan yararlanılmalıdır.

 

Bilişim Suçu ve Etkin Pişmanlık

Bilişim suçu, Türk Ceza Kanunu’nun bilişim suçları adı altında toplanmıştır. Bilişim suçları, savcılık tarafından soruşturulur. Şikâyete tabi olmayan bilişim suçlarında, mağdur şikâyetinden vazgeçmiş olsa bile, savcılık soruşturmaya devam eder.

Bilişim suçları içine;

• Bilişim sistemine izinsiz giriş yapma
• Sistemi engellemek, bozmak, verileri yok etmeye çalışmak ya da değiştirmek,
• Banka ve kredi kartlarını kötü amaçla kullanmak,
• Yasaklanmış cihaz ve programları kullanmak,
• Haksız şekilde çıkar sağlamak için bilişim suçu işlemek,

Bilişim suçu etkin pişmanlık yasası ceza indiriminden yararlanmak için, Türk Ceza Kanunu’nun 245/5 maddesinde belirlenen hallerin ve yine Türk Ceza Kanunu’nun 245/1 maddesinde yer alan, başkası adına kredi kartı ya da banka kartının, rıza gösterilmeden kullanımında, etkin pişmanlık hükümleri geçerli olmaktadır.

Bilişim suçu sonrasında mağdurun soruşturma aşamasında zararının giderilmesi durumunda ceza 2/3 oranında, dava açıldıktan sonra zarar giderilirse, ceza ½ oranında indirilmektedir.

Mala Zarar Verme Suçu ve Etkin Pişmanlık

Başkasına ait olan bir mal üzerinde; yıkım yapmak, mala zarar vermek, kirletmek ya da tamamen ortadan kaldırmak maksadıyla yapılan suça karşılık mala zarar verme suçu ve etkin pişmanlık yasası, Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. Maddelerinde düzenlenmiştir.

Türk Ceza Kanunu’nda mala 6 şekilde zarar verme suçu açıklanmıştır. Buna göre;

• Malın bozulması ya da kullanılamaz hale getirilmesi
• Malın yıkılması
• Malın tahrip edilmesi
• Malın kirletilmesi
• Kişinin sahiplendiği hayvanın öldürülmesi
• Malın tamamen ortadan kaldırılması

Mala zarar verme suçunun cezası, 4 aydan başlamakta ve 3 yıla kadar hapis cezası ya da adli para cezası olarak verilmektedir. Suçu işleyen kişinin, etkin pişmanlık yasasından yararlanması için; kişinin hakkında henüz dava açılmadığında, kişi mağdur ettiği kişinin zararını karşılarsa, cezası 2/3 oranında iner. Dava açılmış ve henüz bir karar verilmemişse ve mağdurun zararı giderilecekse, ceza ½ oranında indirime uğramaktadır.

Hakaret Suçu ve Etkin Pişmanlık

Hakaret suçu ve etkin pişmanlık yasasının uygulanabilmesi için, kanunumuzda herhangi bir hüküm olmamakla birlikte, hakaret suçundan ceza almış kişiler, bazı kriterlerin yerine getirilmesiyle hakaret suçunda ceza indirimi alabilir.

• Hakaret suçu karşılıklı olursa, suçun özelliğine bakılır ya da taraflardan bir tanesine 1/3 oranında ceza indirimi uygulanabilir.
• Hakarete uğrayan kişi, suçu işleyen kişiye tepki olarak kasti şekilde yaralama eylemini gerçekleştirirse, suçu işleyen ceza almaz.

Hakaret suçu ve etkin pişmanlık yasası; Cumhurbaşkanına karşı işlenen hakaret suçunda, herhangi bir ceza indirimi uygulanmaz. Çünkü gerçekleşen eylem özel hakaret suçuna girer ve bu durum Türk Ceza Kanunu’nun 299. Maddesinde belirlenmiştir.

İrtikap Suçu ve Etkin Pişmanlık

Kamuda çalışan personelin (polis, memur vs.) kamu görevi sırasında, görevini ve nüfuzunu kötüye kullanarak, kişilerden yarar sağlaması ve bu yararı sağlarken, kişilere vaatte bulunması, irtikap suçu olarak adlandırılır.

İrtikap suçunun işlenmesi için;

• Zorlama yoluyla,
• Karşı tarafı ikna yoluyla ve
• Karşı tarafın hatasını kollayarak yapılır.

İrtikap suçunda etkin pişmanlık yasası uygulanmaz. İrtikap suçu işlendiğinde, elde edilen menfaat ve mağdurun ekonomik durumuna bakılarak; zorlama, ikna ya da hatadan dolayı işlenen irtikap suçu sonunda, verilecek hapis cezasında ½ oranında indirim yapılabilir.

Hırsızlık ve Etkin Pişmanlık

İşlenen gasp suçundan daha hafif olan hırsızlık suçu, gasp yani yağma şeklinde hırsızlıkta olduğu gibi, mağdura şiddet uygulamaz. Bu suç direkt olarak, kişinin mal varlığına yapılır. Hırsızlık ve etkin pişmanlık yasasında, mağdurun zararının giderilmesi durumunda, ceza indirimi yapılır.

Ceza indiriminin yapılabilmesi için;

• Suça azmettiren, işleyen ya da yataklık eden kişi, dava öncesinde, mağdurun zararını giderirse, suçta ceza indirimi 2/3 oranında uygulanır.
• Suçu işleyen, azmettiren ya da yataklık eden kişi, dava açıldıktan sonra, mağdurun zararını giderirse, suçta ceza indirimi ½ oranında yapılmaktadır.

Hırsızlık suçunda etkinlik yasasından yararlanmak isteyen kişilerin burada dikkat etmesi gereken konu ise; zarara uğrayan malın değerinin az olması ya da suçu işleyenin zorunlu ihtiyaç yüzünden yaptığı bir fiil ise, ceza indirimi uygulanabileceği gibi, suçu işleyen kişi ceza da almayabilir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma ve Etkin Pişmanlık

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 109. Maddesinde belirlenmiştir. Bir kişinin hukuka uygunsuz şekilde hürriyetinden yoksun bırakılması durumunda, suçu işleyen kişi 1 ila 5 yıl arasında hapis cezası alır.

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda kişi, işlediği suç esnasında kişiye tehdit, hile, cebir uygulamışsa, cezası 2 yıldan 7 yıla kadar uzatılır. Türk Ceza Kanunu’nun 110. Maddesi uyarınca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ve etkin pişmanlık yasası uygulanabilir.

Suçu işleyen kişinin, soruşturma öncesinde mağdura herhangi bir zarar vermeksizin, güvenli bir yerde serbest bırakması durumunda, cezanın 3/2’si indirilmektedir. Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma konusunda herhangi bir dava süreciniz varsa, davaya taraf olan kişilerin haklarının, en iyi şekilde korunması gerekir. Sürecin doğru ve yasalara uygun şekilde ilerleyebilmesi için Erkesim Avukatlık Bürosu ile iletişime geçebilir, konusunda uzman ve deneyimli avukatlarımızla görüşerek, lehinize gelişen hükümlerin uygulanmasında profesyonel danışmanlığımızdan yararlanabilirsiniz.